Karadeniz Bölgesi’nin en önemli geçim kaynaklarından biri konumunda bulunan fındıkta, üretim sürecinin zahmeti ve zorluğu bölgenin dışındakiler tarafından bilinmiyor. Meşakkatli bir sürecin ardından sofralarımıza kadar gelen fındık, zararlı canlılardan korunması gereken kritik üretim aşamalarından geçiyor. Fındığın önemli “düşmanlarından” biri olan kahverengi kokarca böceği ile mücadele eden fındık üreticileri, bir yandan da Mayıs böcekleri ile “cebelleşiyor”; işte detaylar…
Kahverengi Kokarca Böceği Nedir, Fındık İçin Zararı Var mı?
Halyomorpha halys, nam-ı diğer kahverengi kokarca böceği, Pentatomidae familyasının üyelerinden. Uzak Doğu’da yaygın olan ve genellikle bu bölgede bulunan kahverengi kokarca böceği; Çin Halk Cumhuriyeti, Japonya, Kore (Güney Kore – Kuzey Kore) ve Tayvan’da sıklıkla karşılaşılan “zararlılardandır”.
100’den fazla bitki türü için zararlı olduğu tespit edilen ve bu bitkilerle beslenen kahverengi kokarca böceği, tarımsal bitkiler için de tehlike oluşturmaktadır. Kahverengi kokarca böceğinin zarar verdiği bitkiler arasında fındık da bulunmaktadır.
En güncel Samsun haberleri için buraya göz atabilirsiniz.
Uzak Doğu’dan Dünyaya Yayıldı, Artık Avrupa’da da Var: Zarar Milyonlarca Dolar!
Bilimsel adıyla Halyomorpha halys, özellikle 2000’li yıllar ile birlikte küresel çapta görülmeye başlandı. Küresel ticaretin artması ile hem Amerika kıtasına ve hem de Avrupa’ya gelen kahverengi kokarca böceği; sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde ve sadece 2010 yılında elma üreticilerine 37 milyon dolarlık zarar vermiştir.
Avrıpa’da ilk kez 1998 yılında İsviçre’de görülen kahverengi kokarca böceğinin kokusu; “kişniş gibi kokan keskin koku” olarak tanımlanmaktadır. Çin'in başkenti Pekin’den ithal edilen çatı kiremitleriyle İsviçre'ye geldiği ve oradan da Avrupa’ya yayıldığı düşünülmektedir.
Türkiye’de İlk Kez 2017 Yılında Kayda Girdi!
Ülkemizde ilk kez 2017 yılında raporlanan Halyomorpha halys; Samsun, Artvin, Rize, Trabzon, Giresun ve Yalova ile birlikte toplamda 10’dan fazla ilde ve 50’den fazla ilçede raporlanmıştır. Bu il ve ilçelerin sayıları da giderek artmaktadır.
Ülkemizde bilhassa fındık üreticisinin “belalısı” konumuna gelen kahverengi kokarca böceği, fındıktaki kalite ve verimi yüzde 50’ya kadar düşürmektedir. Son 5 yılda, fındık üreticisine verdiği toplam zararın 1 milyar doların üzerinde olduğu hesaplanmıştır.
Mayıs Böceği de Fındık Üreticisi İçin Sorun Oluşturuyor!
Halyomorpha halys ile birlikte fındık üreticilerinin “canını sıkan” bir diğer tür ise Mayıs Böceği… Melolontha melolontha olarak adlandırılan Mayıs Böceği 3 santimetre kadar boyları ve kahverengi / kızıl tonlarındaki renkleri ile dikkat çekiyor.
Bıraktığı larvanın ot yiyerek gelişmesinin akabinde ağaçlara yönelmesi ve burada da fındık ağacını özellikle tercih etmesi, üreticiye başlıca zarar veren özellikleri arasında bulunan Mayıs Böceği için kimyasal mücadele yapılmaktadır. Ayrıca, türün “doğal düşmanları” da tedbirli şekilde kullanılarak Mayıs Böceği’nin fındıktan uzaklaştırılmaya çalışılmasına gayret gösterilmektedir.
Üniversiteler ve Tarım İl Müdürlükleri Üreticinin Yanında Olmalı
Fındık üreticisinin mücadele etmesi gereken zorluklar her geçen gün artarken; üretici bu noktada üniversitelerden ve kamu kurumlarından destek beklemekte. Fındık için zararlı canlıların tespit edilmesi, raporlanması ve etkin şekilde mücadele edilmesi için aktif şekilde harekete geçilmesi gerektiği fındık üreticilerinin ortak söylemi konumunda.
